Resumen El presente trabajo tiene como objetivo exponer el enfoque pedagógico de los libros de Historia de México, editados por el gobierno federal en el periodo 2019-2022. Se analizan los discursos sobre los cuales se basa el concepto Nueva Escuela Mexicana dentro de las orientaciones para la enseñanza de la historia, así como la correspondencia con las instituciones oficiales y el discurso emanado del poder Ejecutivo federal. La categoría teórica de usos políticos de la historia acude a sustentar este trabajo. El enfoque metodológico estará centrado en un análisis historiográfico de tres publicaciones, provenientes cada una del Instituto Nacional de Antropología e Historia, el Instituto Nacional de Estudios Históricos sobre las Revoluciones de México y de la Secretaría de Educación Pública. La idea de contrastar estos materiales proviene tanto por su relevancia mediática como por ser destinados en su origen como un material de apoyo a los futuros docentes, para el caso de los primeros, mientras que el segundo, refiere el libro de texto gratuito de educación primaria. Entre los principales hallazgos se encuentra que la presencia de autores, que en otros foros se han mostrado críticos al manejo de la historia por parte del Ejecutivo, no coindice con el adoctrinamiento que los medios de comunicación han calificado a estas publicaciones. Por su parte se concluye, a partir del análisis elaborado, que el discurso oficial del Ejecutivo tiene una intención más política que pedagógica y que estos nuevos enfoques aún no se reflejan en las prácticas docentes.
Résumé: Le présent travail vise à exposer l’approche pédagogique des livres d’histoire du Mexique, édités par le gouvernement fédéral dans la période 2019-2022. Il analyse les discours sur lesquels se fonde le concept de Nouvelle école mexicaine dans les orientations pour l’enseignement de l’histoire, ainsi que la correspondance avec les institutions officielles et le discours émanant du pouvoir exécutif fédéral. La catégorie théorique des usages politiques de l’histoire vient étayer ce travail. L’approche méthodologique sera axée sur une analyse historiographique de trois publications, émanant chacune de l’Institut national d’anthropologie et d’histoire, de l’Institut national d’études historiques sur les révolutions du Mexique et du Ministère de l’éducation publique. L’idée de mettre en contraste ces matériels vient à la fois de leur pertinence médiatique et de leur affectation à l’origine comme matériel d’appui aux futurs enseignants, pour les premiers, tandis que le second se réfère au manuel gratuit de l’enseignement primaire. Parmi les principales conclusions, on trouve que la présence d’auteurs qui, dans d’autres forums, se sont montrés critiques de la gestion de l’histoire para l’exécutif, ne coïncide pas avec l’endoctrinement que les médias ont qualifié ces publications. Il ressort de l’analyse que le discours officiel de l’exécutif a une intention plus politique que pédagogique et que ces nouvelles approches ne se reflètent pas encore dans les pratiques d’enseignement.
Abstract The present work has the objective of showing the pedagogic focus of the books of History of Mexico, edited by the federal government between 2019-2022. The discourse base which serves as a foundation for the “New Mexican School” is analyzed within the orientations for the teaching of history, as well as the correspondence of the official institutions and the discourse that emerges from the executive power. The theoretical category of political use of history forms the basis of this work. The methodological approach is centered around an analysis of three publications each one from the History and Anthropology National Institute, Historical Studies National Institute and the Ministry of Public Education respectively. The idea of contrasting these materials comes from its media relevance and because their original intention has been to support future teachers, that is the case of the former two and the last one is meant to be used as the official textbook for elementary education. Among the main findings we have that the presence of authors who have been critical to the use of history by the executive power in other forums, does not match the indoctrination that mass media communications have claimed in these publications. It is concluded, from the analysis done, that the official discourse of the Executive has a political intention rather than a pedagogical one and that these new approaches have not been reflected in teachers’ practice.
Streszczenie Niniejsze badanie ma na celu przedstawienie podejścia dydaktycznego podręczników z historii Meksyku wydanych przez rząd federalny w okresie 2019-2022. Analizuje ono dyskusje, na których opiera się koncepcja "Nueva Escuela Mexicana" (Nowa Meksykańska Szkoła) w ramach wytycznych dotyczących nauczania historii, a także ich zgodność z oficjalnymi instytucjami i dyskursem wydobywającym się z federalnego wykonawczego. Teoretyczna kategoria "polityczne wykorzystanie historii" jest wykorzystywana do poparcia tej pracy. Metodologia polega na historiograficznym analizie trzech publikacji, z których każda pochodzi z Narodowego Instytutu Antropologii i Historii, Narodowego Instytutu Badań Historycznych nad Rewolucjami Meksyku i Ministerstwa Edukacji Publicznej. Pomysł skontrastowania tych materiałów wynika zarówno z ich medialnej istotności, jak i z ich przeznaczenia jako materiałów wsparcia dla przyszłych nauczycieli w przypadku pierwszych, podczas gdy drugi odnosi się do darmowych podręczników do edukacji podstawowej. Wśród głównych ustaleń jest to, że obecność autorów, którzy wykazywali krytykę wobec sposobu traktowania historii przez rząd w innych miejscach, nie pokrywa się z indoktrynacją, którą media przypisują tym publikacjom. Na podstawie przeprowadzonej analizy dochodzi się do wniosku, że oficjalny dyskurs władzy wykonawczej ma bardziej polityczny niż dydaktyczny zamiar, a te nowe podejścia nie znalazły jeszcze odzwierciedlenia w praktykach nauczania.