JUSTIFICATIVA E OBJETIVOS: A anestesia e a cirurgia freqüentemente causam perturbações térmicas significativas. A hipotermia durante a anestesia é o distúrbio térmico peri-operatório mais comum. O presente relato evidenciou um mecanismo não usual de alteração do controle térmico corporal, neste caso, associado à utilização da morfina no espaço subaracnóideo. O objetivo deste relato foi descrever este efeito incomum. RELATO DO CASO: Paciente do sexo feminino, 44 anos, estado físico ASA I, sem doenças prévias conhecidas, foi admitida para histerectomia abdominal por quadro de miomatose uterina. Foi realizada raquianestesia com 20 mg de bupivacaína hiperbárica e 100 µg de morfina. Durante o procedimento não apresentou qualquer intercorrência. Na sala de recuperação pós-anestésica (SRPA), 3h30 minutos após a realização do bloqueio, a paciente apresentou quadro de sudorese profusa do tronco levando, inclusive, ao descolamento de eletrodos e de fitas adesivas, leve sonolência e diminuição da temperatura timpânica para 35,2 ºC. Nos 60 minutos subseqüentes manteve temperatura abaixo de 36 ºC e com 90 minutos após o evento já apresentava temperatura de 36,2 ºC e remissão completa dos sintomas. CONCLUSÕES: Além dos clássicos mecanismos de perda excessiva de calor durante o bloqueio do neuro-eixo, podem ocorrer perturbações diretas nos centros hipotalâmicos de controle da temperatura corporal, neste caso, associado ao uso de morfina por via subaracnóidea.
BACKGROUND AND OBJECTIVES: Anesthesia and surgery often promote significant temperature changes. Hypothermia during anesthesia is the most common perioperative thermal disorder. This report describes an unusual body heat balance change associated to spinal morphine. CASE REPORT: Female patient, 44 years old, physical status ASA I, with no previous diseases, admitted for abdominal hysterectomy due to uterine myomatosis. Spinal anesthesia was performed with 20 mg hyperbaric bupivacaine and 100 mug morphine and surgical procedure was eventless. In the post-anesthetic recovery unit (PACU), 3h30 minutes after blockade, patient presented excessive sweating, even leading to detachment of electrodes and adhesive tapes, mild sleepiness and decreased tympanic temperature to 35.2 ºC. Temperature was maintained below 36 ºC for the next 60 minutes and 90 minutes later temperature was 36.2 ºC with total remission of symptoms. CONCLUSIONS: In addition to classic excessive heat loss mechanisms during neuraxial block, there may be direct disorders in the hypothalamic temperature control centers, in this case associated to spinal morphine.
JUSTIFICATIVA Y OBJETIVOS: La anestesia y cirugía con frecuencia causan alteraciones térmicas importantes. La hipotermia durante la anestesia es la alteración térmica más común en el perioperatorio. Este relato muestra un mecanismo no usual de alteración de la temperatura, en este caso, asociado con el empleo de morfina subaracnoidea. El objetivo de este relato fue describir el efecto raro. RELATO DEL CASO: Paciente femenina, de 44 años, estado físico ASA I, sin enfermedades previas, fue admitida para realizar histerectomía abdominal por miomatosis uterina. Recibió raquianestesia con 20 mg de de bupivacaína hiperbárica con 100 µg de morfina. Durante el procedimiento no presentó ninguna alteración. En la sala de recuperación post-anestésica, 3h30 minutos después de hecho el bloqueo, la paciente presento profusa sudoración en el tronco, que despega los electrodos y otros adhesivos, con leve somnolencia y disminución de la temperatura timpánica a 35,2 ºC. En los 60 minutos siguientes mantuvo temperatura debajo de 36 ºC pero a los 90 minutos la temperatura era de 36,2 ºC con remisión completa de los síntomas. CONCLUSIONES: Aparte e los clásicos mecanismos de perdida de calor, pueden ocurrir perturbaciones directamente en los centros hipotalámicos de control de la temperatura corporal, que en este caso estuvo asociada a morfina subaracnoidea.